Verander jij alles wat je aanraakt in goud?

Ken je de serie ‘This is us’? Sinds kort ben ik fan. Hooked, zouden ze zeggen in het Engels. De reeks is al enkele jaren oud, maar als ouderwetse digibox-kijker kwam ze pas recent op mijn pad.

‘This is us’ laat je meekijken in het (tumultueuze) leven van een gezin met opgroeiende kinderen en springt daarbij voortdurend tussen heden en verleden, over meerdere generaties heen. Voor iemand die al van kindsbeen af gefascineerd is door waarom mensen doen wat ze doen, is dat op zich al om duimen en vingers van af te likken. Maar wat het voor mij nog mooier maakt, is dat de serie – op een best realistische manier – laat zien hoe een hoogbegaafde jongen opgroeit tot een hoogbegaafde volwassene. Iets dat toch eerder zeldzaam is in series en films. Uiteraard sluipt er hier en daar de nodige stereotypering in, maar het totaalplaatje klopt als een mogelijk ontwikkelingspad van iemand met een groot potentieel en een intense beleving van de wereld rondom hem. [En met gewéldige humor, getuige woordgrapjes als: “Why did the iPad go to the dentist? … (weet ge’t? weet ge’t?) … He had bluetooth.”]

Een passage die me getroffen heeft, was er eentje waarin Randall (de man in kwestie) een gesprek voert met zijn vrouw over de omgang met hun pleegdochter, die al behoorlijk wat heeft meegemaakt. Hij geeft daarbij aan:

Every time someone’s told me something was going to be really hard, it hasn’t been that hard. SAT’s, business school, New York city marathon, … I study, I train, it’s not that hard… I think this might finally be the thing that is as hard as everyone says it is.”

Het trof me omdat ik het erg herkenbaar vond. Het gebeurt niet zo vaak dat ik iets écht moeilijk vind. En als dat wel zo is, weet ik dat ik het met de nodige inspanning wel onder de knie zal krijgen. (Oké, oog-hand-coördinatie zou een uitzondering kunnen zijn – laat me alsjeblief niet met een racket tegen een bal slaan.)

Eigenlijk is het niet onlogisch: de combinatie van een bepaald potentieel met het nodige vertrouwen in dat potentieel én een stevige dosis werklust, is goud waard. In een andere aflevering benoemt Randall het als “I did the work”. Exact die combinatie ligt wellicht ook aan de basis van het stereotype dat hoogbegaafden alles wat ze aanraken in goud kunnen doen veranderen. Tegelijk is de werkelijkheid vele malen complexer dan dat.

Bij octoplus hoor ik hoogbegaafde volwassenen regelmatig één van de volgende twee situaties beschrijven.

(1)

Er zijn mensen die beschrijven hoe ze elke uitdaging die op hun pad kwam, hebben aangepakt en tot een goed einde hebben gebracht. Alles lukt, mits de nodige inzet. Ze werken hard, maar doen dat vanuit hun interne drive: het vuurtje binnenin dat maakt dat ze streven naar kwaliteit en gedijen bij complexiteit. De dingen die moeilijk lijken of aanvoelen zijn dat meestal niet omwille van de inhoud van de materie, maar omwille van zaken als: een context die onvoldoende afgestemd is op hun snelheid of noden, iets moeten doen dat ze zinloos vinden of waarvan ze weten dat het anders en beter kan, moeten werken aan iets dat hen niet écht interesseert, enz.

Die laatstgenoemde zaken kunnen hen ontzettend tegen de borst stoten, wat ook moeilijkheden kan geven in de interactie met anderen. Een valkuil kan bovendien zijn om dat interne vuur steeds harder proberen aan te wakkeren door steeds meer hooi op hun vork te nemen, bijvoorbeeld om de nodige uitdaging te (blijven) vinden. Of om steeds verder te klimmen op de hiërarchische ladder, hoewel die ‘hogere’ posities hen eigenlijk niet dezelfde voldoening en energie geven dan eerdere rollen. Ook Randall trapte in beide valkuilen, tot op het punt dat hij ver over z’n eigen grenzen ging. Persoonlijk ben ik best vertrouwd met valkuil nr. 1. Tijdens de coronaperiode besefte ik dat mijn hoofd mijn interne vuurtje zo sterk had opgepookt dat ik mijn hart en mijn lijf niet enkel voorbijgelopen was, maar wellicht al enkele keren gedubbeld had.

Randall groeide op als cognitief sterk kind dat gezien werd en aan wiens noden tegemoet gekomen werd. Hij heeft altijd geweten dat hij op z’n hoofd kon vertrouwen en vond aansluiting bij ontwikkelingsgelijken. Als volwassene kwam hij terecht in een context die paste bij zijn interesses en waarin hij de (brood)nodige autonomie kreeg. Uiteraard zijn de omstandigheden niet voor iedereen zo ideaal. Ik hoor ook vaak volwassenen die zich eerder in het volgende herkennen.

(2)

Kinderen die onvoldoende uitgedaagd worden en/of zich te rigide identificeren met het label ‘slim’ (om wat voor reden dan ook), kunnen opgroeien tot aan zichzelf twijfelende adolescenten die bang worden voor uitdaging. Of die geleidelijk aan hun interesse en leerlust verliezen. Kinderen die niet de juiste vaardigheden aanleren om uitdagingen aan te pakken, kunnen op een bepaald moment vastlopen omdat het niet meer ‘vanzelf’ gaat en ze niet weten wat ze in zo’n geval moeten doen. In elk van deze situaties blijft van hun interne vuur slechts een waakvlammetje over.

Volwassenen beschrijven hoe ze een pad volgden dat ze (hopelijk deels of soms) wel interessant vonden, maar waarbij ze weinig vertrouwen hadden in hun eigen mogelijkheden. Eens een tijdje op de werkvloer gebeurt er echter vaak iets. Ze merken een ‘verschil’.

Plots krijgen ze de feedback van hun leidinggevende dat ze sneller, gedetailleerder, grondiger werken dan hun collega’s. Of merken ze dat ze vlotter oplossingen vinden of meer opties zien. Verder vooruitkijken. Meer in vraag stellen (en daardoor soms als te kritisch beschouwd worden).
Zelf vinden ze het niet zo speciaal wat ze doen. En het is zeker niet zo dat ze anderen de loef willen afsteken. Ze begrijpen ook niet waarom anderen het niet net zo doen zoals zij. Wat kan leiden tot twijfels of conflicten. Ook zij merken dus hoe sommige dingen makkelijker lijken te zijn voor hen dan voor anderen. En andere dingen – zoals de wederzijdse afstemming – dan weer moeilijker. Soms lopen ze leeg op taken die eigenlijk te makkelijk of ééntonig zijn voor hen, zonder dit zelf te beseffen.

Iedereen is uniek.

Uiteraard zijn er allerlei mengvormen van bovengenoemde scenario’s mogelijk. Zo wordt Randall’s prachtige groeimindset soms overgoten met een pittig sausje van bewijsdrang (die verlammend kan werken).

En natùùrlijk zijn dit niet de enige mogelijke scenario’s. Verre van. Een complex samenspel tussen omgevingsfactoren en intrapersoonlijke eigenschappen bepaalt niet alleen het vertrouwen dat een hoogbegaafd kind krijgt in diens eigen kunnen, maar ook de toolbox die het ter beschikking heeft om met dat potentieel om te gaan. Er zijn ook tal van hoogbegaafde volwassenen die helemaal nergens op vastlopen. Die zelfs niet weten dat ze hoogbegaafd zijn. Ik ken behoorlijk wat mensen waarvan ik vrij zeker ben dat het ‘label’ hen toebehoort, maar die dat zelf zouden tegenspreken omdat ze wat ze doen evident vinden én ze in een omgeving vertoeven waar hun gedrag ook als relatief evident beschouwd wordt. Ik was ooit één van hen. Ook dat niet-weten is helemaal oké.

Voel je de nood om over je (vermoedelijke) hoogbegaafdheid in gesprek te gaan en/of om loopbaanopties te bespreken? Bekijk zeker het volledige aanbod van octoplus en neem gerust contact op.

Het meest cruciale is het vinden van een context waarin je voldoende jezelf kan zijn om je interne vuurtje brandende te houden, zonder jezelf (en/of je omgeving) in lichterlaaie te zetten.
Net zoals iedereen, heb je als volwassene-met-snel-hoofd behoefte aan autonomie, verbondenheid en je competent voelen (psychologische basisbehoeften volgens de zelfdeterminatietheorie). Alleen zien we bij hoogbegaafde volwassenen vaak de nood aan een stevigere dosis autonomie, wat meer moeite met het maken van verbinding door het zien van zoveel verschillen, en de behoefte aan een pak meer uitdaging om tot dat competent voelen te komen.
 

Hoe zit dat bij jou?
Heb jij het gevoel dat alles wat je aanraakt in goud verandert of net helemaal niet?
Wat heb jij nodig om je goed te voelen in je professionele en persoonlijke context?



Dit is een reflectieve blog waarin ik mijn ervaringen, gedachten en mening deel.
Wanneer ik met mensen in gesprek ga, verwacht ik dat ze durven naar binnen te kijken. En dat ze in een volgende stap die binnenkant ook durven te tonen. Aan zichzelf. Aan mij. Aan hun omgeving. Aan de buitenwereld. Het is niet meer dan fair dat ik hetzelfde doe. In deze blog kijk ik naar binnen én naar buiten, en deel ik mijn reflecties.
Ik ben ook erg benieuwd naar die van jou.


Reageer gerust onder deze post!
(Als je liever niet met je naam op het internet komt, vul dan gerust ‘xx’ of iets symbolisch in bij ‘naam’. Je e-mailadres wordt sowieso niet getoond.)

4 gedachten over “Verander jij alles wat je aanraakt in goud?”

  1. Heel herkenbaar! Bedankt voor het delen.
    Aan iedereen die zich hier (deels) in herkent, ik kan een traject bij Ilse zeker aanbevelen. Inzichten voor het leven. 😀

    1. Bedankt voor de reactie, Petra! Het was fijn met jou op weg te gaan. Inzichten komen er ook maar dankzij het durven naar voor, naar achter en naar binnen te kijken.

  2. De 2 verhalen zijn zó herkenbaar…!
    Ben het volledig met je eens dat de combinatie vertrouwen, potentieel én werklust werkelijk golden is als de context juist is.
    En vaak is die context niet dezelfde context die gangbaar/mainstream is… iets waar ik met veel vallen en opstaan achter ben gekomen.

    1. Fijn dat je je erin herkent, Ruben! De gangbare contexten zijn vaak degene waar we het makkelijkst ‘naartoe geleid’ worden, maar inderdaad niet altijd de beste match. Voor velen onder ons is het een zoekproces.

Geef een reactie

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven